آلودگی نوری و تاثیر آن بر محیط زیست و راهکار های جلوگیری از آن

آلودگی نوری یا LIGHT POLLUTION به نورهای مصنوعی زیادی که در محیط وجود دارند، اشاره دارد. در واقع اگر شما در فضای خود از نورهای مصنوعی بیش از حد معمول استفاده نمایید، آلودگی نوری ایجاد می کنید. استفاده نادرست از منابع نوری موجب می شود تا در محیط زیست نیز تاثیر منفی را شاهد باشیم.

آشنایی با مفهوم آلودگی نوری:

با توجه به توضیحی که در بالا بیان شد می توان دریافت که  اگر از منابع روشنایی به صورت غیر بهینه در فضایی استفاده شود، می تواند مشکل ساز شود. البته نصب اشتباه چراغ، مشکل در زاویه تابش منابع نوری و شدت زیاد نور نیز می توانند این آلودگی را تشدید نمایند. مهمترین ضرری که آلودگی های نوری ایجاد می نمایند، مصرف بیش از اندازه انرژی می باشد. متاسفانه این مشکل با افزایش صنایع و زندگی های شهری بیش از پیش اهمیت یافته است.

آلودگی نوری دارای انواع متفاوتی می باشد که در زیر می توانید با این موارد آشنا شوید.

انواع آلودگی نوری:

آلودگی های نوری می توانند منابع متفاوتی داشته باشند. این موارد به صورت زیر دسته بندی می شوند:

استفاده زیاد از چراغ های حیاط و محوطه که در فضاهای باز استفاده می شوند:

زمانی که شما از منابع نوری بیش از حد استفاده نمایید، موجب می شود که انرژی برق زیادی مصرف شود. این مورد می تواند تامین انرژی را با مشکل روبرو نماید. از سمت دیگر نور این چراغ ها می توانند برای چشم نیز مضر باشند.

GLARE:

منظور از GLARE همان خیرگی می باشد. در طی   GLARE، نوری که از منبع نور تابیده می شود، مجدد به سمت خود آن منبع بازتابانده می شود. در این شرایط ممکن است مشکل خیرگی نور به وجود آید. در نظر داشته باشید که مشکل خیرگی موجب می شود تا افراد نتوانند اجسام را به درستی، شب هنگام مشاهده نمایند.

در هم ریختگی:

این آلودگی نوری هم بسیار اتفاق می افتد. منظور از درهم ریختگی نوری یا LIGHT Clutter، نصب اشتباه منابع روشنایی می باشد. به طور مثال تصور نمایید که چراغ های معابر با فاصله مناسب از هم نصب نشوند، این مورد در شب نمی تواند روشنایی مورد نیاز را فراهم آورد. البته گاها این نور روی دید حیوانات در شب نیز تاثیر می گذارد و باعث وقوع تصادفات زیادی خواهد شد.

آسمان تاب:

شاید شما نیز مواردی را مشاهده نموده باشید که یک نور گنبدی شکل در محیط های شهری ایجاد می شود. عموما این مورد زمانی رخ می دهد که کارخانه ها، خانه ها، مغازه ها و .. از منابع نوری متفاوتی استفاده می کنند و باعث می شوند تا کیفیت نور جو تغییر یابد. این موضوع بر روی رشد گیاهان تاثیر منفی می گذارد.

تجاوز نوری:

ممکن است شما این آلودگی نوری را با نام light trespass نیز بشناسید. این مورد در بسیاری از کشورها نوعی جرم محسوب می شود و به صورت قانونی با آن برخورد می شود. در واقع اگر نوری بدون اجازه در ملک شخصی شما وارد شود و باعث مزاحمت گردد، یک نوع آلودگی محسوب خواهد شد. نور تابیده شده از تابلوهای تبلیغاتی یکی از مواردی هستند که می توانند این مشکل را به وجود آورند.

چرا آلودگی های نوری ایجاد می شود؟

پدیده آلودگی نوری امروزه اغلب در زندگی های شهری مشاهده می شود. بیشترین دلیل این رخداد نیز برنامه ریزی های اشتباه و محاسبات مشکل دار است. از دیگر دلایل به وجود آمدن این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره نمود:

ایجاد برج  و آسمان خراش در مناطق مرکزی:

یکی از دلایلی که باعث به وجود آمدن آلودگی می شود ایجاد آسمان خراش های بسیار در مرکز شهر است. چون هر کدام از این موارد می توانند نورپردازی خاصی داشته باشند لذا احتمال وقوع آلودگی نوری نیز بسیار زیاد است.

مراکز عمومی مثل ایستگاه ها و فرودگاه ها:

عموما در این مناطق از چراغ هایی استفاده می نمایند که هیچگونه شیلدی ندارند، به همین دلیل مشکل خیرگی ایجاد می شود. اگر چراغ ها فاقد شیلد باشند، نور خود را به راحتی در فضا پخش می نمایند که این مورد باعث تجاوز نوری می شود. البته برای رفع این مشکل می توان از چراغ هایی استفاده نمود که کم مصرف هستند و آلودگی نوری کمتری ایجاد میکنند.

روشنایی شب ها:

برخی از منابع روشنایی که شب هنگام مورد استفاده قرار می گیرند، تاثیر منفی روی زندگی افراد می گذارند. به طور مثال چراغ های عابر پیاده که در نزدیکی خانه ها نصب می شوند، می توانند نور های مزاحم زیادی تولید نمایند.

به جز موارد بالا، نور چراغ های خیابانی، مه، دود، نور ماشین ها، استفاده زیاد از منابع نوری و ... نیز می توانند آلودگی های نوری زیادی ایجاد نمایند.

راهکارهای جلوگیری از آلودگی نوری:

آلودگی نوری که اغلب با منابع روشنایی زیاد به وجود می آید، تاثیر منفی روی محیط زیست دارد. اما راهکارهایی وجود دارند که به کمک آنها شما می توانید این تاثیرات منفی را کاهش دهید.

• مدیران شهری و شهرداری ها برای اجرا و پیاده سازی پروژه های نوری می بایست از قوانین و دستورالعمل های موجود بهره ببرند. در این صورت احتمال مزاحمت کاهش می یابد.
• اشخاص در زمان ساخت ساختمان ها می توانند نورهای نما را کنترل نمایند. همچنین برای نورپردازی در فضاهای باز خانه می توانند از چراغ های مناسب بهره ببرند.

کاهش آلودگی نوری

• برای اینکه در مصرف انرژی صرفه جویی به عمل آید، می توانید جهت روشنایی از چراغ هایی استفاده نمایید که دارای سنسور هستند. امروزه در تهیه چراغ ها از فتوسل استفاده می شود که می تواند میزان روشنایی را تنظیم نماید.
• برای اینکه آلودگی نوری را کم نمود، می توان از چراغ هایی شیلد دار استفاده کرد. این موارد از بازتاب نور جلوگیری می کنند.

با توجه به مواردی که در بالا بیان شد، می توان دریافت که آلودگی نوری به 3 فاکتور بستگی دارد:

زمان نامناسب روشنایی

کیفیت نامطلوب منابع روشنایی

مکان نامناسبی که چراغ های روشنایی نصب می شوند

به صورت کلی چراغ های روشنایی باید بتوانند در هر ساعت از شبانه روز نور مناسب و متفاوتی تولید نمایند. از سوی دیگر کیفیت نور و سلامت آن نیز تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی های نوری دارد.