چراغ رشد گیاه

چراغ‌های رشد گیاه، ابزاری بسیار مهم در رشد و نمو گیاهان، در داخل ساختمان برای گل های زینتی و در صنعت کشاورزی برای سیستم‌های کشت هیدروپونیک و گلخانه‌ها هستند. این ابزارها به صورت منابع نوری مصنوعی طراحی شده‌اند که طیف نوری مخصوص به گیاهان را تولید می‌کنند، که برای فتوسنتز و رشد بهینه گیاهان ضروری است. طیف نوری این چراغ‌ها شامل بخش‌های مختلفی از طیف نوری است، از جمله نور آبی و قرمز، که برای فتوسنتز و فعالیت‌های گیاهی ضروری هستند. امروزه این چراغ‌ها به صورت LED عرضه می‌شوند و در انواع و ابعاد مختلفی در دسترس هستند که هرکدام برای نیازهای مختلف گیاهان مناسب هستند. طراحی‌های مدرن این چراغ‌ها، باعث شده تا کارایی بالا، مصرف انرژی کمتر و عمر طولانی داشته باشند که این ویژگی‌ها باعث می‌شود برای استفاده در سیستم‌های کشت بهینه و محیطی، انتخاب ایده‌آلی باشند.

اگر قصد تهیه لامپ رشد گیاه را دارید، ما در این مقاله به بررسی این نوع لامپ و چگونگی کارکرد و ویژگی های آن پرداخته ایم، تا به شما در انتخاب چراغ رشد گیاه مناسب کمک کنیم.

امروزه افراد زیادی اقدام به پرورش گل و گیاه در محیط آپارتمان می کنند و علاقه ویژه ای به این کار دارند. همچنین کسانی که گلخانه دارند، گیاهان میوه دار و گلدار را در محیط گلخانه خود پرورش می دهند. در اکثر این محیط ها نور طبیعی خورشید در مواقع لزوم خارج از دسترس است.

 کسانی که تجربه پرورش گونه های خاص گیاهی را دارند، می دانند که طیف نور و زمانی که نور به گیاه میرسد، از مهمترین نکات در رشد گیاه به شمار می روند. به عنوان مثال در هنگام زمستان، امکان رشد و فتوسنتز اکثر گونه های گیاهی وجود ندارد. در این زمان طول روز کوتاه تر بوده و این نوع گیاهان به زمان بیشتری برای دریافت نور خورشید به صورت روزانه نیاز دارند. برای حل این مشکل می توان از چراغ رشد گیاه استفاده کرد.

 چراغ رشد گیاه چیست؟

رشد برخی از گیاهان نیازمند تابش نور مداوم با طیف نوری متناسب با گونه گیاه است. چراغ رشد گیاه، تکنولوژیی است که به شما این امکان را می دهد تا در فضاهای بسته و متناسب با موقعیت، اقدام به پرورش گیاهان مورد علاقه خود کنید. حتی در مکان هایی مانند فروشگاه، دفتر کار، مغازه و... می توانید گیاهان خود را پرورش دهید.

چراغ گلخانه ای یا همان چراغ مخصوص گلخانه، یک منبع نور مصنوعی محسوب می شود. در این چراغ نور از یک منبع الکتریکی تولید شده و برای تحریک رشد گیاه، با تابش نور مورد نیاز برای فتوسنتز ساخته شده است. این چراغ طیف نوری مشابه نور خورشید تولید می کند. البته قابلیت تنظیم بر روی طیف متناسب با نیاز گیاه را نیز دارد.

آیا چراغ رشد گیاه می تواند برای سلامت جسمانی انسان ها خطری ایجاد کند؟ 

از آنجایی که این چراغ ها دقیقا پرتویی مشابه پرتوهای خورشید را بر محیط می تابانند ازین رو میتوان گفت خیر، خطری برای انسان ها ندارند اما، همانطور که می دانید حتی پرتو های خورشید هم میتوانند در برخی مواقع خطر آفرین باشند. ازین رو میتوانید مقاله " آیا چراغ رشد گیاه برای انسان مضر است؟ " در این مقاله تمامی احتمالاتی که ممکن است این چراغ ها برای سلامتی انسان ها و حیوانات خطر آفرین باشند بررسی شده است.

مزایای استفاده از چراغ‌های رشد گیاه در گیاهان آپارتمانی، منازل و ادارات 

اولاً، این چراغ‌ها به افراد امکان می‌دهند تا حتی در محیط‌های با نور کم و محدود، گیاهان را به راحتی پرورش دهند. این امر برای آنهایی که در شهرها یا مناطقی با فضای سبز محدود زندگی می‌کنند، بسیار ارزشمند است. ثانیاً، استفاده از این چراغ‌ها، فضاهای داخلی را به طور زیبا تزئین می‌کند و جلوه‌ی طبیعی به آنها می‌بخشد. همچنین، این چراغ‌ها کمک می‌کنند تا محیط زیست داخلی سالم‌تر و تمیزتری ایجاد شود، زیرا گیاهان باعث تصفیه هوا و جذب برخی از آلاینده‌های موجود در محیط می‌شوند. از طرفی، این ابزارها باعث افزایش سطح انرژی و احساس رضایت و آرامش در افراد نیز می‌شوند، زیرا برخورد با گیاهان و حضور آنها در محیط موجب کاهش استرس و افزایش خوش‌بینی می‌شود.

مزایای استفاده از چراغ‌های رشد گیاه در گلخانه‌ها و سیستم‌های هیدروپونیک

اولاً، این چراغ‌ها به کشاورزان این امکان را می‌دهند که به طور مستقل از شرایط آب و هوایی خارجی، گیاهان را پرورش دهند (کشت های طبقاتی بدون نور خورشید). این امر به ویژه در مناطقی با آب و هوای نامساعد یا تغییرات اقلیمی شدید مفید است. ثانیاً، با تنظیم مدت زمان نوردهی، می‌توان به زمان برداشت محصولات از گیاهان کنترل دقیق‌تری اعمال کرد و تولیدات را بهبود بخشید. همچنین، این چراغ‌ها امکان پرورش گیاهان با کیفیت بالا و بدون تأثیرات نامطلوب محیطی را فراهم می‌کنند، زیرا میزان نور، دما و سایر شرایط محیطی به دقت کنترل می‌شوند. به علاوه، این چراغ‌ها می‌توانند به کاهش مصرف آب و کودها کمک کنند، زیرا گیاهان با دقت بیشتری از منابع آبی و مغذی استفاده می‌کنند و هدررفت آب و کود را کاهش می‌دهند. این امور باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید در گلخانه‌ها و سیستم‌های هیدروپونیک می‌شوند.

انواع چراغ رشد و پرورش گیاه (چراغ مخصوص گلخانه)

این محصول را با در نظر گرفتن ویژگی های مختلف می توان دسته بندی کرد. از لحاظ توان مصرفی، لامپ های ۱ واتی تا ۹۰۰ واتی در اندازه های مختلف با توجه به موارد مصرف، تولید می شوند. یا از لحاظ کاربرد های تخصصی برخی لامپ ها برای رشد گل و میوه مناسب هستند و برخی برای رشد کلی گیاه مناسب هستند.

از چراغ های مختلفی می توان به عنوان چراغ پرورش رشد گیاه استفاده کرد. انواع چراغ رشد گیاه عبارت اند از: فلورسنت، لامپ های LED، چراغ های هالوژنی، دیود های دارای تابش نور، لامپ رشته ای، لامپ های گازی و... . در این میان چراغ های فلورسنت قدیمی تر و پر ضرر تر از سایر لامپ ها به شمار می روند.

امروزه بیشتر از لامپ های LED به عنوان چراغ رشد گیاه و مخصوص گلخانه استفاده می شود. این نوع لامپ ها کارایی بهتری دارند و از لحاظ اقتصادی و مصرف برق، به صرفه تر هستند . بنابراین به مرور زمان لامپ های LED جایگزین لامپ های فلورسنت و گازی شدند. این لامپ ها هالید فلزی بسیار بالا و سدیم فشار قوی دارند.

انتخاب بهترین چراغ رشد گیاه

 انواع بسیاری از چراغ ها و سیستم‌ها موجود می باشند، تشخیص اینکه کدام یک به بهترین وجه با نیازهای شما مطابقت دارد، می‌تواند بسیار دشوار باشد. در اینجا فاکتور هایی که باید هنگام انتخاب چراغ رشد در نظر گرفت را بررسی می کنیم. قصد رشد و پرورش چه نوع گیاهی را داریم؟ ارتفاع گیاهان چقدر خواهد بود؟ آیا در تمام طول سال می رویند یا فقط بذرها را برای رشد در بهار می کارید؟ محل رشد گیاهان در فضای خانه است یا در محلی بسیارتاریک مانند زیر زمین؟ آیا نور باید متحرک باشد (مثلاً روی چرخ‌ها)؟

برای خرید بهترین لامپ ال ای دی مخصوص رشد گیاه خود، میتوانید نوع گیاه خود را به کارشناسان فروشگاه مشاری ارائه دهید تا ما بهترین نوع لامپ رشد گیاه یا مخصوص گلخانه را به شما پیشنهاد دهیم. شما حتی قادر خواهید بود که لامپ مخصوص گلخانه خود را سفارش دهید و ال ای دی رشد گیاه را دقیقا مطابق با نیاز های گیاه های خود خریداری کنید. 

| برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید مقاله "راهنمای خرید چراغ رشد گیاه" را مطالعه کنید.

انواع مختلف چراغ رشد گیاه

انتخاب چراغ های رشد مناسب برای گیاهان شما می تواند دشوار باشد زیرا انواع مختلفی وجود دارد. چهار چراغ رشد محبوب عبارتند از: لامپ های رشته ای، فلورسنت، LED و HID

1. لامپ های رشته ای رشد گیاه : رایج ترین و کم هزینه ترین لامپ های رشد گیاه هستند. می توانید اینها را در یک فروشگاه روشنایی و لوازم برقی پیدا کنید. این لامپ ها نمی توانند انتخاب مناسبی برای رشد گیاه باشند، زیرا گرمای زیادی از خود ساطع می کنند که می تواند گیاهان شما را بسوزاند، و از نظر مصرف انرژی بهینه نیستند و دارای طول عمر پایینی می باشند.
2. چراغ های رشد فلورسنت : لامپ های فلورسنت معمولاً به شکل لوله های بلند یا بازتابنده فلورسنت فشرده (CFL) فروخته می شوند. بر خلاف لامپ های رشته ای، این لامپ ها گرمای زیادی تولید نمی کنند بنابراین برای گیاهان شما ایمن هستند. نوری که از خود ساطع می کنند برای چشم نیز مضر نیست. لامپ‌های فلورسنت می‌توانند طیف کاملی را از خود منتشر کنند، گرم برای گلدهی و خنک برای پوشش گیاهی. فلورسنت‌ها معمولاً از قیمت بیشتری برخوردارند. با این حال، آنها برای مدت طولانی دوام می آورند و از نظر مصرف انرژی بسیار بهینه هستند.
3. . چراغ رشد LED : ال ای دی مخفف دیودهای ساطع کننده نوراست. این چراغ ها از تعداد زیادی دیود کوچک ساخته شده اند که هر کدام نور ساطع می کنند. اینها پیشرفته ترین چراغ های رشد تا کنون هستند زیرا طیف وسیعی از طول موج ها را تولید می کنند در حالی که تقریباً هیچ گرمایی از خود نمی دهند. علاوه بر این، آنها انرژی زیادی مصرف نمی کنند و بسته به اینکه گیاه شما به کدام نور رنگی نیاز دارد، می توان آنها را سفارشی کرد.
4. چراغ های رشد HID : چراغ های تخلیه با شدت بالا به دلایل مختلفی به یک نوع محبوب از چراغ های رشد تبدیل شده اند. آنها بهتر از هر لامپ دیگری نور خورشید را تکثیر می کنند. HID ها از لامپ ها و الکترودهای پر از گاز ساخته شده اند. به این ترتیب که الکتریسیته از یک الکترود به الکترود دیگر می رود، با گاز واکنش می دهد و نور روشن تولید می کند. دو نوع اصلی وجود دارد، متال هالید و سدیم فشار بالا. اولی نور آبی می دهد در حالی که دومی نور زرد می دهد.

چراغ LED مخصوص رشد گیاه

همانطور که گفته شد امروزه تکنولوژی LED در صنعت باغداری و پرورش گیاهان گلخانه ای بیشتر به کار می رود. در این نوع چراغ رشد گیاه، با استفاده از دیود ها می توان طول موج خاصی برای پرورش گیاهان در فضای مورد نظر ایجاد کرد. مطالعات نشان می دهد که از میان نور های مرئی طیف نوری قرمز، سبز، فرا سرخ و آبی باعث تشکیل ریشه، رشد و گل دهی گیاه می شوند. هرچند که نور آبی و قرمز برای رشد گیاه کافی به شمار می روند و مقرون به صرفه هم هستند. اضافه شدن نور سبز نیز می تواند به رشد بهتر گیاه کمک کند.

چراغ های LED با نور سفید شامل طیف کاملی از نور بوده و میتوان گفت نور طبیعی را تقلید می کنند. این نوع چراغ رشد گیاه شامل هر سه طیف اصلی آبی، قرمز و سبز است. این دستگاه دارای چندین دیود تابش نور به صورت جداگانه هستند. معمولا این دستگاه به طور مستقیم قابلیت اتصال به سوکت برق استاندارد را نیز دارد.

این چراغ ها از تعداد زیادی دیود نوری کوچک تشکیل شده که شامل حرارت بسیار کم و نور زیاد هستند. چراغ های رشد گیاه LED، در شکل های متنوعی نظیر پروژکتور، وال واشر،  چراغ دفنی، آویز، رومیزی، سقفی و... طراحی و وارد بازار می شوند. با وجود مدل های مختلف لامپ های LED، می توان با توجه به موقعیت و تعداد  گیاه ، نور و زاویه مناسب، مدل چراغ LED مورد نظر را تهیه و استفاده کنید.

لامپ رشد گیاه

با انواع مختلف چراغ مخصوص گلخانه آشنا شدیم. اگر بخواهیم آن ها را از نظر کارایی و مصرف انرژی با هم مقایسه کنیم، باید اعتراف کرد که بجز لامپ LED، بقیه با تولید حرارت  بسیار بالا، باعث استهلاک لامپ و کوتاه شدن عمر آن می شوند. استفاده از آن ها، افزایش خیلی زیاد هزینه های برق را به دنبال دارند.

علاوه بر این، چراغ رشد گیاه فلورسنت با تولید برخی طیف های نوری مضر و ساطع کردن اشعه فرابنفش، سرطان زا است. بنابراین بسیار خطرناک بوده و ساکنین خانه و یا افرادی که در اطراف این چراغ در حال فعالیت هستند، را در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار می دهد.

در مقابل، چراغ های LED تقریبا هیچ حرارتی را تولید نمی کنند. همچنین با استهلاک پایین، طول عمر لامپ LED تقریبا ۲ برابر لامپ های دیگر می باشد. برق مصرفی آن نیز کمتر از نمونه های دیگر است. این نوع لامپ رشد گیاه هیچ گونه اشعه فرابنفشی را ساطع نکرده و در نتیجه هیچ خطری برای انسان و سایر حیوانات و حتی خود گیاهان نیز ندارد.

قیمت چراغ رشد گیاه

برای تهیه و خرید چراغ رشد گیاه باید به نکاتی نظیر خرید از فروشگاه های مطمئن و دارای ضمانت، قیمت مناسب، نصب دقیق و صحیح چراغ، روشن و خاموش کردن به موقع و در صورت لزوم استفاده از زمان سنج و... توجه کرد.

اگر فکر می کنید در موارد گفته شده نیاز به مشورت با یک راهنما دارید، حتما با یک فرد متخصص در این زمینه گفتگو کنید. سعی کنید قبل از خرید چراغ رشد گیاه اطلاعات کافی در این باره را کسب کنید.